درمان شپش سر

یکی از عوامل آزاد دهنده شپش است که راهکارهای درمانی متعددی برای آن پیشنهاد شده است. با این مقاله هلث کده در مورد درمان شپش سر همراه شوید.

شپش چیست؟

شِپِش یک راسته از حشرات است. شپش‌ها انگل خارجی، دایمی و اجباری هستند. اجباری به این معنا است که به غیر از بدن پستانداران و پرندگان در جاهای دیگر نمی‌تواند زندگی کند. شپش‌ها در راسته «شپش بی‌بالان» (Phthiraptera) قرار دارند. این راسته دارای بیش از ۳٬۰۰۰ گونه شپش است که انگل خارجی پستانداران و پرندگانند. البته استثناء نیز وجود دارد؛ نوک‌اردکی و خفاش به شپش مبتلا نمی‌شوند.

طبقه‌بندی

در راسته شپش بی‌بالان ۴ زیرراسته وجود دارد:

1. آنوپلورا (Anoplura) یا شپش‌های گزنده-مکنده که شامل شپش‌های بدن و ناحیه شرمگاهی می‌باشند (شپش مکنده).
2. رینکوفتیرینا (Rhyncophthirina) که انگل فیل است.
3. ایسکنوسرا (Ischnocera) که شپش پرندگان است (سست‌شاخان).
4. آمبلی‌سرا (Amblycera) که شپش جونده در این زیر راسته‌است و ضمائم دهانی این شپش برای تغذیه از پوست و پر اختصاصی شده‌است.

از لحاظ پزشکی زیر راسته آنوپلورا اهمیت دارد که این زیر راسته به نوبه خود شامل دو خانواده می‌شود:

1. خانواده پدیکولیده (Pediculidae) که دارای ۲ گونه مهم است:
   1. پدیکولوس هومانوس هومانوس (Pediculus humanus humanus) که شپش تن و بدن است و به نام‌های گوناگونی چون پدیکولوس کورپوریس (Corporis) و پدیکولوس هومانوس کورپوریس نامیده می‌شود.
   2. پدیکولوس هومانوس کپیتیس (Pediculus humanus Capitis) که به نام پدیکولوس کپیتیس نیز نامیده می‌شود و شپش سر است.
2. خانواده فتیریده (Phthiridae) که شامل یک گونه به نام شپش عانه یا فتیروس پوبیس (Phthirus pubis) است. این‌گونه شپش ناحیه دستگاه تناسلی و شرم‌گاهی است.

شپش تن و سر اختلافات جزیی دارند و به‌طور کلی شپش سر از نظر اندازه کوچک‌تر، از نظر رنگ تیره‌تر و از نظر پوشش مقاوم‌تر است و شکاف‌های انتهای بدن آن عمیق‌تر است. در آلودگی‌های شدید، شپش سر بر روی بدن دیده می‌شوند ولی هیچ‌گاه شپش تن بر روی سر دیده نمی‌شود.

ریخت‌شناسی شپش

بدن شپش‌ها از ۳ قسمت سر، سینه و شکم تشکیل شده‌است:

• سر شامل یک جفت چشم ساده تقریباً بیضی شکل، یک زوج آنتن ۵ بندی و ضمائم دهانی از نوع گزنده-مکنده می‌باشد.
• سینه از ۳ قسمت مفصل یا بند تشکیل شده‌است (پروتوراکس- مزوتوراکس- متاتوراکس) که این ۳ بند در شپش‌ها یکی شده و قطعه واحدی را به وجود آورده‌اند. به هر بند سینه یک جفت پا متصل است که هرکدام دارای ۵ بند است و بالاخره در سینه یک جفت منفذ تنفسی دیده می‌شود.
• شکم از ۷ بند تشکیل شده که منفذ خوراکی  (اسپیراکل) روی بندهای اول تا ششم وجود دارد. برای تشخیص نر و ماده از اختصاصات آخر بدن آن‌ها استفاده می‌کنیم.

هر دو جنس نر و ماده از نظر بیماریزایی یکسان هستند به دلیل اینکه هر دو از انسان خون‌خوراکی می‌کنند.

زیست‌شناسی

شپشِ سر در سر و به ویژه در نواحی بالای گوش و همچنین در جاهایی که مو پرپشت باشد زندگی می‌کند. شپشِ تن در لباس‌های انسان به ویژه لباس‌های زیر همچنین در درز و شکاف لباس‌ها و جاهایی که بتواند خود را به راحتی مخفی نماید و بیشتر در قسمت‌هایی که لباس با بدن تماس دارد، زیر و کنار ناحیه کمربند، مچ دست و پا زندگی می‌کند.

شپش‌ها دارای دگردیسی ناقصند و بنابراین در زندگی آن‌ها ۳ مرحله (۱) تخم، (۲) نمف و (۳) بالغ دیده می‌شود. تخم شپش به رنگ سفید و کوچک است و نیت (Nit) یا (رِشک) نامیده می‌شود. در یک طرف تخم درپوش یا اپرکولوم (Operculum) وجود دارد که دارای منافذ ریزی است که رسیدن هوا به نمف را ممکن می‌سازند. همچنین نمف از طریق این درپوش خارج می‌شود.

رشد نمف دارای ۳ مرحله‌است و در هر مرحله باید خون‌خوراکی کند تا تبدیل به بالغ شود. به محض اینکه نمف خارج شد باید خونخواری کند و اگر در مدت ۲۴ ساعت غذا به شپش بالغ نرسد از بین می‌رود. همچنین اگر به هر دلیلی تخم شپش تا یک ماه باز نشود هرگز باز نمی‌شود که این امر در مبارزه با شپش اهمیت دارد.

واکنش شپش‌ها نسبت به دمای بدن

بسیار متفاوت است و همین عامل از نظر همه‌گیرشناسی و انتشار بیماری اهمیت پیدا می‌کند. به عنوان مثال اگر فردی تب داشته باشد و درجه حرارت بدن حدود ۴۰ درجه و بالاتر باشد شپش بدن را ترک می‌کند و به سراغ بدن فرد دیگری می‌رود. همچنین اگر فردی در اثر بیماری فوت کند به محض اینکه دمای بدن پایین بیاید شپش بدن را ترک کرده و به بدن دیگری می‌رود که این امر اهمیت زیادی در انتقال بیماری دارد. بهترین دما برای شپش حدود ۲۹ تا ۳۰ درجه سانتیگراد است.

وجود شپش در بین موهای سر که از خون پوست کف سر تغذیه می کند بسیار مشکل اذیت کننده و آزاردهنده ای می باشد.

شپش به چه شکلی است؟

شپش ها در رنگ های قهوه ای، زرد و یا خاکستری شناسایی شده اند و ممکن است مابین ابرو و مژه ها نیز یافت شوند. علت سخت بودن رهایی از این حشرات کوچک تولید ماده ی چسبناکی است که باعث چسبیدن تخم شپش ها به ریشه مو می شوند. حرکت و نیش این حشره بر روی کف سر خارش و زخم ایجاد می کند که در صورت درمان نکردن آن ها موجب بروز عفونت می گردد.

شپش به چه شکلی است

چرخه زندگی

حضور این حشرات موذی در فصل گرما افزایش می یابد و هر کدام از آن ها بعد از تولد تا 4 هفته زنده می مانند و در این فاصله به تولید مثل ادامه می دهند. شپش اگر بر روی سر نباشد و هیچ منبع تغذیه ای نداشته باشد فقط دو روز زنده می ماند.

چه افرادی مستعد انتقال هستند؟

اکثرا کودکان سه تا چهارده سال به این مشکل دچار می شوند و سپس به خانواده انتقال می دهند.

راه های انتقال شپش

این موجودات بال و توانایی پریدن ندارند به همین دلیل انتقال آن ها فقط از طریق تماس مستقیم است.

از موارد انتقال شپش می توان به کلاه، شال، روسری، برس (شانه)، سنجاق سر، کش مو، هدفون، بالش، حوله، روکش تخت یا صندلی، پتو و هرگونه وسیله یا لباسی که با ناحیه سر تماس داشته باشد اشاره کرد. حیوانات خانگی مثل گربه و سگ در بروز و پخش شپش نقشی ندارند.

از مطالب زیر هم دیدن کنید

• نی نی سایت لاغری با حلقه
• پماد موپیروسین 2 درصد
• علائم بيماري بواسير
• غمباد نی نی سایت
• سگ های روسی
• دانلود اهنگ ترکی
• شیراز

تشخیص شوره از تخم شپش

گاهی شوره سر و تخم شپش از یکدیگر قابل تشخیص نیستند اما شوره سر را می توان به راحتی از موها جدا کرد اما تخم شپش به علت چسبندگی که دارد به سختی می توان آن ها را از موها خارج کرد.

در بعضی موارد کسی که مبتلا به شپش می شود تا زمانی که علائم شدت بگیرند اصلا از این موضوع خبردار نمی شود.

علائم ابتلا به شپش

• خارش
• مشاهده حشره در کف سر
• وجود تخم شپش چسبیده به ریشه موها شبیه به شوره سر
• زخم و خراشیدگی
• برآمدگی هایی مانند جوش

علائم ابتلا به شپش

راهکارهای درمانی شپش سر

پس از تشخیص وجود این حشره بر روی سر درمان های متعدد خانگی و پزشکی بصورت همزمان برای از بین بردن آن می توان شروع کرد.

درمان های پزشکی

شامل شامپوهای مخصوص و محلول های موضعی می شود که هر کدامم دستورالعمل های مصرفی متفاوتی دارند که برخی از این داروها عبارتند از: پرمترین (Permethrin)، پریترین (Pyrethrin with additives)، بنزیل الکل (Benzyl alcohol)، ایور مکتین (Ivermectin)، اسپینوساد (Spinosad))، مالاتیون (Malathion)، لیندان (Lindane) و …

گاهی شپش با استفاده از این داروها کاملا برطرف می گردد اما در مواردی مشاهده شده که نسبت به این داروها نیز مقاومت نشان می دهند به همین دلیل توصیه ما استفاده همزمان از داروهای پزشکی و گیاهان طب سنتی می باشد.

درمان خانگی شپش سر

در ادامه چند مورد از بهترین راه حل های خانگی درمان شپش سر را برای شما عنوان می کنیم:

سرکه

مایع سرکه ای که در دمای محیط قرار گرفته را کمی در معرض حرارت قرار دهید و بعد کف سر را آغشته به آن کنید. مدت زمان لازم قبل از شستشو 30 الی 40 دقیقه می باشد.

آب پیاز

کف سر را با این مایع معجزه کننده ماساژ دهید و حدودا یک ساعت با کلاه سر را بپوشانید و سپس بشویید.

حنا

پودر حنا و آب ولرم را به روش قدیمی باهم ترکیب کرده و مخلوط حاصل شده را مانند رنگ مو بر کف سر و ریشه موها بزنید. برای اثرگذاری باید تقریبا دو ساعت بر روی سر باقی بماند.

روغن نارگیل، زیتون، رزماری و درخت چای

مانند روش های قبل یک ساعت قبل از هر بار که حمام می روید کف سر را به هر کدام از این روغن ها آغشته نمایید.