معبد چغازنبیل
معبد چغازنبیل یکی از 24 میراث ثبت جهانی ایران در یونسکو است. زیگورات چغازنبیل یکی از اولین آثار تاریخی ایران است که در فهرست یونسکو ثبت شد و آن را در زمان حکومت عیلامی‌ها یا ایلامی‌ها، یعنی حدود 1250 سال پیش از میلاد مسیح ساختند. اگر می‌خواهید بدانید عیلامی‌ها چه کسانی بودند؟ معبد چغازنبیل کجاست و چه ویژگی‌هایی دارد این مطلب را از دست ندهید.
برای دیدن معبد چغازنبیل باید سفری به جنوب کشور داشت باشید. به دلیل نوع معماری این معبد به آن زیگورات می‌گویند، در استان خوزستان بین شهرهای باستانی شوش و شوشتر قرار دارد. اگر می‌خواهید بدانید دقیقا زیگورات چغازنبیل کجاست باید بگوییم در ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شوش و ۳۵ کیلومتری غرب شهر شوشتر می‌توانید این سازه عظیم را خواهید دید.
معبد چغازنبیل کجاست
یکی از دلایل شاهکار بودن این معبد سیستم آبرسانی آن است. می‌دانید که رود دز از نزدیکی این معبد عبور می‌کرده اما امکان استفاده این آب برای ساکنین شهر وجود نداشته. به همین دلیل به دستور اونتاش ناپیریشا کانالی 45 کیلومتری از رود دز تا شهر کشیدند. آب به‌خاطر عبور از هفت تپه و دشت خوزستان گل آلود می‌شده و برای استفاده مردم نیاز به تصفیه داشت. نزدیک حصار خارجی شهر دور اونتاش، مخزن بزرگی خارج از حصار سوم و حوضی درون آن وجود دارد که از طریق نهرهای کوچکی به هم وصل می‌شده‌اند. آبی که از طریق کانال از رود دز به شهر می‌رسید وارد این مخزن خارجی می‌شد. آب در این مخزن از چند لایه از جمله ماسه، ریگ، زغال و… گذشته و به صورت تصفیه شده وارد حوض درون حصار می‌شد. مردم شهر از آب این حوض استفاده می‌کردند.
معبد چغازنبیل در کدام استان است
درباره معبد چغازنبیل
معبد چغازنبیل فیلم
نیایشگاه زیگورات چغازنبیل در شهر دوراونتاش حدودا به طول ۱۰۰۰ و عرض ۱۳۰۰ متر از سه حصار تو در تو از جنس خشت تشکیل می شود. در میان حصار اول معبد اصلی که زیگورات نامیدند قرار گرفت؛ در حصار دوم کاخ‌ها و معابد کوچک؛ و در حصار سوم تصفیه خانه چغازنبیل، کاخ‌ها و آرامگاه‌های زیرزمینی سلطنتی قرار دارند.
مصالح اصلی اثر باستانی زیگورات دوراونتاش (چغازنبیل) خشت و گل است. همچنین برای محافظت از فرسایش خشت‌های بنا از پوشش آجری استفاده زیادی شد. نمای زیگورات با استفاده از هزاران آجر پخته و کتیبه‌دار تزیین شد؛ آجرهای لعاب‌دار، ملات قیر، اندود‌های گچی، تزیینات شیشه‌ای و گل میخ‌های سفالی از مصالح این بنا هستند.
دروازه‌های ورودی بنای زیگورات دوراونتاش (چغازنبیل) توسط مجسمه‌هایی به شکل گاو‌های نر از جنس سفال لعاب کاری شده محافظت می‌شدند. همچنین در نزدیکی معابد هیشمیتیک و روهوراتیر کوره‌ای وجود دارد که برای پخت سفال‌ها از آن استفاده می‌کردند. مجموعه باستانی زیگورات چغازنبیل در ۵ طبقه ساخته شده بود، اما در حال حاضر تنها دو طبقه از آن باقی مانده است. زیگورات با اضلاع ۱۰۵× ۱۰۵ متر و ارتفاع تقریبی ۵۳ متر از سطح زمین ساخته شد.
معبد چغازنبیل ایران
اما امروزه تنها ۲۵ متر از آن باقی ماند. ساخت طبقات زیگورات چغازنبیل به نحوی است که ۵ طبقه آن به موازات یکدیگر و از سطح زمین ساخته شدند. داخل همه طبقات زیگورات از خشت پر شد؛ به جز طبقات اول و پنجم که توخالی و دارای فضایی اتاق مانند هستند. بافت داخلی دیوار‌ها متشکل از خشت و نمای بیرونی آن با آجر احداث شد.
بعضی از آجرهای چغازنبیل لعاب‌کاری شدند و بعضی نیز تزییناتی همانند گل‌میخ دارند که در نوع خود از جمله کهن‌ترین کاشی‌های دنیا محسوب می‌شوند. سرتاسر نمای زیگورات، از آجر‌هایی به خط میخی ایلامی تزیین شد که نمایانگر نام سازنده بنا و هدف از ساخت آن است.
در سمت شمال غرب و جنوب غرب زیگورات دو سکو به شکل دایره قابل مشاهده است که نظرات گوناگونی در ارتباط با کاربری آن‌ها وجود دارد؛ برخی از باستان‌شناسان بر این باورند که این سکو‌ها در آن دوران محل پیشگویی و ستاره‌شناسی، ساعت خورشیدی و یا قربانگاه بوده است.
معبد چغازنبيل كجاست
ساخت زیگورات چغازنبیل در دو مرحله صورت گرفت. در مرحله اول زیگورات روی سکویی با اضلاعی به طول ۱۰۵ متر ساختند و شامل یک حیاط مرکزی مربع بود که پیرامون آن رواق‌ها و اتاقی‌های باریک قرار داشت. ورودی بعضی از اتاق‌ها در حیاط مرکزی و بعضی دیگر از بیرون بود.
در مرحله دوم، ورودی رواق‌ها و ورودی اتاق‌هایی که از حیاط مرکزی دسترسی داشتند، مسدود شد و حیاط با خشت در سه ارتفاع مختلف پر شد که به‌ترتیب طبقات دوم، سوم و چهارم را شکل دادند؛ در واقع پی هر سه این طبقات از کف طبقه اول شروع می‌شود.
بنابراین زیگورات چغازنبیل بنای خشتی است که روی آن را با آجر پوشاندند. روی طبقه چهارم، معبد کوچک اعلی به‌صورت یک اتاق ساختند. این معبد اعلی یا همان کوکونوم Kukunum به ناپیریشا، یکی از خدایان بزرگ مردم نواحی مرتفع ایلام تقدیم شد. شمار کمی از افراد والامقام و کاهنان اجازه ورود به این بخش را داشتند. امروزه معبد اعلی وجود ندارد و تنها گل میخ‌ها و آجرهای لعابداری از آن باقی ماند.
قدمت معبد چغازنبیل
داستان کشف معبد چغازنبیل به سال ۱۹۳۹ میلادی برمی‌گردد. در این سال گروهی از اعضای شرکت نفت ایران و انگلیس در حین بازدید هوایی در حوالی محوطه چغارنبیل بودند که متوجه تپه بزرگ و محصور در میان دو دیوار می‌شوند. یکی از زمین‌شناسان این گروه به نام براوان Brown از سطح محوطه چندین آجر کتیبه‌دار جمع‌آوری می‌‌کند و وجود چنین تپه‌ای را به هیئت باستان‌شناسی که در شوش مشغول کاوش بودند اطلاع می‌دهند.
از این زمان توجه باستان‌شناسان فرانسوی به اين محوطه جلب می‌شود. در سال ۱۹۳۵ میلادی اولين بازديد باستان‌شناسان از اين محوطه توسط دو نفر از اعضای هيئت باستان‌شناسی فرانسوی به نام‌های ون در ميير (Meer) و لویی لوبرتون (Louis Le Breton) انجام شد. پس از بازديدهای اوليه، کاوش‌های علمی در این محوطه آغاز شد که تا دهه‌های اخیر ادامه داشت. عمده كاوش‌هايی كه به شناخت بیشتر از شهر دوراونتاش منجر شد، توسط هيئت رومن گيرشمن؛ باستان‌شناس فرانسوی صورت گرفت.
بدون دیدگاه