خود ارضایی یا استمنا از نظر اسلام حرام و گناه است و در این جهت فرقی بین دختر و پسر نیست. قرآن کریم می‌فرماید: “هر کس از راهی، غیر از همسرش، شهوتش را دفع کند، از تجاوز کاران است”. یعنی از حکم الهی و انسانی تجاوز کرده است. پیامبر اکرم(ص) فرمود: “هر کس شهوتش را با دست ( و هر طریق دیگری غیر از مسیر طبیعی و ازدواج) دفع کند، مورد لعنت و نفرت خداوند است”. امام صادق(ع) فرمود: “خود ارضایی (یا دفع شهوت از غیر مسیر طبیعی) از گناهان بزرگ است”نیز فرمود: “خداوند با نظر رحمت به استمنا کننده نمی نگرد”فعل حرام، عصیان و مخالفت با فرمان حق تعالی است. کم و زیادش در حکم اصلی تفاوت ایجاد نمی کند. هر مقدار به اندازه خود گناه است. اگر کم صورت گیرد، به اندازه خود و اگر زیاد باشد،

به همان اندازه، اما در مورد تعداد دفعات زیاد، گناه دیگری هم هست و آن تکرار گناه است که تکرار و اصرار بر گناه، گناه دیگری محسوب می‌شود.

در این زمینه گفتنی است «استمنا» یا «خود ارضایی» یکى از راه هاى انحرافى در ارضاى میل جنسى است که نسل جوان را در معرض آسیب هاى جدى قرار می دهد.

1. ضعف و تحلیلِ قواىِ جسمانى کاهش انرژى جسمانى بدن از مضرات مهم و جبران ناپذیر خودارضایى است. احساس خستگى عارضه طبیعى انزال است، اگر خودارضایى در شبانه روز به دفعات تکرار شود.این احساس خستگى در ساعات مختلف همراه انسان است. در نتیجه به مرور زمان ضعف و بى حالى در فرد تثبیت شده و یک طبیعت ثانوى براى او ایجاد مى کند. کاهش و تخلیه مکرر قواى جسمانى به ضعف عمومى و دائمى بدن و بالاخره به پیرى زودرس مى انجامد. … وقتى قلم به دست مى گیرم زود خسته مى شوم و قدرت نوشتن ندارم، ناچار قلم را روى زمین مى گذارم تا وقتى که دستم کمى قدرت پیدا کند و دوباره بنویسم.

«نامه اى از یک جوان» … آن چه امروز برایم باقى مانده است (از ناحیه این عمل) جسمى نحیف و درهم شکسته است. «نامه اى از یک جوان». … با این که ورزشکارم زانوهایم مرتب سست مى شود. «پسرى 18 ساله» من که دخترى پر جنب و جوش و داراى چهره اى روشن بودم، کم کم به دخترى بى حال، کم تحرک و رنگ پریده مبدل شدم. «دخترى 15 ساله، کلاس اول تجربى» لاغرى، لرزش بدن، پژمردگى،ضعف مفاصل، تشنج، زردى و تیرگى چهره، از نشانه ها و عوارض ضعف جسمانى است. متأسفانه ضعف جسمانى به همین جا ختم نمى شود ، بلکه کل بدن را ساقط مى کد. شخصى که مبتلا به این عمل شوم شود، رفته رفته ضعف شدید در خود احساس کرده، کمر درد او را آزار می دهد تا این که به فلج عمومى بدن مبتلا می شود.

2. ضعف بینایى خود ارضاى به تدریج در نور چشم و قدرت بینایى اثر مى گذارد و آن را کاهش مى دهد. درجات و شدت ضعف چشم بستگى به درجات و شدت خودارضایى دارد و این به حدى است که گاه به نابینایى منجر مى شود. با این که اهل ورزش هستم چشمانم خسته مى شود و جلو چشمم تیره و تار مى شود به حدى که سرگیجه مى گیرم آیا این از عوارض خودارضایى است؟ «نامه اى از یک پسر 18 ساله» جوانى که هشت سال مبتلا به خودارضایى بود وقتى مى خواست کتابى را بخواند چشم هایش سیاهى مى رفت، حدقه هاى چشم او بیش از حد معمول گشاد و باز شده بود و در قعر چشم هاى خود درد شدید احساس مى کرد. (به نقل از مشکلات جنسى نسل جوان). روزى در یکى از خیابان هاى یزد چشمم به جوانى حدوداً بیست و پنج ساله افتاد که در اثر نابینایى به همراه برادرش حرکت مى کرد، چون با برادرش آشنا بودم جلو رفتم و سؤال کردم: چرا چنین شده است؟ گفت: او مبتلا به انحراف جنسى (خودارضایى) بوده است و دست از این کار برنداشته است تا به این روز افتاد. (همان).

3. آسیب پذیرى در برابر بیمارى ها تحلیل رفتن قدرت بدن و قواى جسمانى، بستر پذیرش سایر بیمارى ها را فراهم مى آورد. جسمى که با خود ارضایى ضعیف شده است نمى تواند در مقابل میکروبها و ویروسها از خود دفاع کند. جوانى مبتلا به این عمل شوم بود، در همین حین به یکى از بیمارى هاى همراه با تب دچار شد و در همان حال خودارضایى مى کرد، در روز ششم بیمارى کاملاً ضعیف شده بود و در نتیجه مرگ او را فراگرفت.

4. آسیب دستگاه تناسلى و ناتوانى هاى جنسى و تولید مثل خودارضایى اثرات مهمى در دستگاه تناسلى از خود برجاى مى گذارد. دکتر «هوچنین سون» معتقد است که عموم ناراحتى هاى مربوط به دستگاه تناسلى از آثار خودارضایى است. بعضى ازاین اثرات عبارت اند از: تورم غدد وذى تورم کانال نطفه تورم قسمت پایینى و عقب کانال ادرار شل شدن عضلات تناسلى خروج بى اختیار منى با کوچکترین حادثه ایجاد قاعدگى نامنظم و خروج ترشحات چرکى و احساس درد هنگام قاعدگى در دختران از بین رفتن پرده بکارت ارضاى ناکامل جنسى و از دست دادن لذت مقاربت بعد از ازدواج ناتوانى و تأخیر تولید مثل به خاطر ضعف مکرر دستگاه تناسلى و انزال زودهنگام بیماریهاى مقاربتى عقیم شدن

5. آسیب مراکز عصبى و غدد در مغز در اثر خودارضایى و تحریک زیاد، هیپوتالاموس آسیب مى بیند. مغز و مراکز حساس دیگر مکرراً دچار کاهش نسبى جریان خود مى شوندن و از این طریق آسیب هاى جبران ناپذیر و بر آنها وارد مى شود. تخلیه هاى مکرر عصبى، موجب ضعف اعصاب مى شود. خودارضایى هاى مکرر، مرکز عصبى را دچار حساسیت و ضعف و خستگى و اختلال مى سازد. به گفته یکى از دانشمندان، خود ارضایى موجب ضعف قواى شهوانى و بى رمق و بى جان شدن آنها مى شود. به طور کلى اختلال قواى بینایى، شنوایى (مثل صداى زنگ در گوش و وز وز کردن) و… از ضعف و اختلال اعصاب است. … قسمت هاى عمده بدن من یعنى قلب و اعصابم به هم ریخته است. «نامه اى از یک جوان» و تو اى جوان عزیز به خود آى و این آسیب ها را جلوى چشم خویش تابلو کن و با تأملدر این منظره نامطلوب و غیرقابل قبول، خود را از دام این بلا نجات بده. کم خونى؛ کم اشتهایى و مشکلات گوارشى؛ کم خوابى و اختلال در خواب؛ تنگى نفس؛ سر درد و سرگیجه؛ پیدایش تغییرات در نخاع و ستون فقرات. همگى از آسیب هاى جسمى خودارضایى هستند.

آسیب هاى روحى – روانى خود ارضایی

2. اضطراب دلهره و دلواپسى از ویژگى هایى است که دائماً فرد خودارضا را رها نمى کند، او مرتب با خود درگیر است و نمى تواند با خود کنار آید. افکار آشفته، وسواس فکرى، بى ثباتى، درهم ریختگى فکرى دامن گیر اوست: «نکند کسى بفهمد»، «کى و چگونه این کار را تکرار کنم»، «کى مى شود نجات پیدا کنم» و.. لحظه اى آرام و قرار ندارد، سرزنش و تحقیر خود به علت ارتکاب گناه، شخصیت او را در هم مى کوبد. گاهى تأخیر در ترک و این که بعد از ترک چه مى شود، امان او را مى گیرد. … آیا با ترکِ خودارضایى باز هم علائم آن باقى مى ماند. «امضا: همدم مرگ» … آیا پس از ترک مى توانم ازدواج کنم و صاحب فرزند شوم؟ آیا بخشوده خواهم شد؟ «نامه اى از یک جوان» آن چه امروز از این عمل برایم باقى مانده است، روحى متزلزل و بغض و نفرتى متراکم است. «نوجوان 17 ساله تهرانى»

3. افسردگى بى احساسى و بى تفاوتى، بى نشاطى و بى ذوقى، سستى و گوشه گیرى، غم و اندوه، عدم علاقه به امور هنرى، ورزشى، مسائل معنوى و… همگى از نشانه هاى بارز و حتمى افسردگى است. 4
. پرخاش گرى و بداخلاقى شخصِ خودارضا نسبت به کوچک ترین محرک محیطى حساس است، حوصله گفت و گو با دیگران را ندارد، زود رنج است و سریعاً از کوره در مى رود، به نور زیاد، صدا، رفت و آمد و… حساسیت فوق العاده دارد.

5. یأس از زندگى … در سنین 16 یا 17 سالگى دو مرتبه دست به خودکشى زدم ولى موفق نشدم، اکنون در میان توفان مرگبارى به این سو و آن سو مى روم، شاید هم یک سویش نابودى باشد. «نامه اى از یک جوان» … تصمیم گرفته ام اگر راهى برایم نباشد خودکشى کنم…. «دختر 18 ساله تهرانى»

6. از بین رفتن خلاقیت ها، توانایى ها و سرکوب شدن استعدادها.
7. عدم میل به تحصیل، مطالعه، تحقیقات علمى و فعالیت هاى فکرى.
8. هوس باز و بى بند و بار شدن و اعتیاد به ارضاى جنسى نامشروع.
9. بى عاطفه، کم رو و خجل. 10
10- عدم اعتماد به نفس و احساس حقارت، ضعف اراده.
11. از بین رفتن صفاى دل و بى علاقه گى نسبت به امور معنوى، مجالس دعا، جماعات و… .
12. احساس گناه، عذاب وجدان. ج) آسیب هاى اجتماعى خودارضایى یک حس گریز از اجتماع پدید مى آورد که در اثر افراط و تکرار در او ریشه دارتر خواهد شد. فرد در گوشه اى خود را منزوى و به افکار دور و دارز مى پردازد. توجه به لذات شخصى، سبب سستى روابط اجتماعى مى گردد و حیات جمعى را دچار مخاطره مى سازد. فردِ خودارضا به غیر از میل به انزواجویى در عرصه اجتماعى نیز با مردم جوششى ندارد و از زندگى جمع احساس لذت نمى کند. اینجاست که نه تنها شخصیت اجتماعى و انسانى چنین افرادى تدریجاً متزلزل شده بلکه جامعه نیز از وجود نیرو جوان و پرانرژى محروم گردیده است و در دراز مدت موجب اختلال در نظام اجتماعى مى شود.

این دسته از آسیب ها عبارت اند از:

1. بى آبرویى؛
2. مشکلات خانوادگى؛
3 .انزواى اجتماعى، طرد شدن از جامعه و مشکل دوست یابى؛
4. مشکلاتى در ازدواج از قبیل: عدم پذیرش در خواستگارى اکنون خواستگاران فراوانى دارم که هر یک از دیگرى بهتر هستند. به دلیل همین مسأله (خودارضایى و از دست دادن بکارت) است که مجبورم به خواستگارانم جواب رد بدهم بدون اینکه پدر و مادرم علت نپذیرفتن من را بدانند. «دخترى 18 ساله از تهران» بر اثر خودارضایى دامنم لکه دار شده و حالا خواستگاران فراوانى دارم که هرکدام از دیگرى بهتر است. به من بگویید چه کار کنم. «نامه اى از یک دختر جوان» بى میلى به ازدواج و تأخیر در آن بى میلى به همسر ناتوانى در مقاربت صحیح و ارضاى جنسى خود و همسر ناسازگارى خانوادگى سرد بودن کانون خانواده ناتوانى در برابر مشکلات و سختى ها پس از ازدواج طلاق و متزلزل شدن کانون خانواده
5. افت تحصیلى این کار روى تحصیلات من به شدت اثر گذاشت، من که تا سال سوم راهمایى جزء شاگردان خوب کلاس بودم، در سال سوم راهنمایى، ثلث اول یک تجدیدى آوردم. «دختر 15 ساله»

6. بزهکارى
7. عدم علاقه نسبت به فداکارى، خدمتگزارى به همنوعان و…
8. لذت نبردن از دوستى ها و مهر و محبت ها در روابط با پدر و مادر، بستگان و دوستان و بالاخره بریدن از آنان.
9. از بین رفتن عزت، پاکدامنى، شرف و حیا.
10. انحطاط و انحراف فکرى و عملى خود و به انحراف کشیدن دیگران.
11. ایجاد خطرات اجتماعى براى خانواده خود و نوامیس دیگران.
12. سوء استفاده جنسى و تجاوز به کودکان.
13. ترویج و اشاعه فحشا و منکرات.
14. شیوع بیمارى هاى مقاربتى در جامعه.
15. حسادت و بدبینى.

همه آسیب هاى سه گانه که سخن از آنها به میان رفت قابل اصلاح و جبران است اما آسیب معنوى به این راحتى قابل جبران نیست چون اولاً: آسیب به قلب و دل است که هیچ بعد از وجود آدمى به ارزش، کارایى، حساسیت و لطافت قلب و دل او نیست. به تعبیر قرآن و روایات اسلامى، گناه به انسان سرازیر مى شود و آن را فاسد و از کار مى اندازد. ثانیاً: این آسیب فقط دنیوى نیست. قرآن کریم مى فرماید: چنین نیست که بعضى خیال مى کنند، بلکه اعمال خلافشان چون زنگارى بر دل هایشان نشسته، لذا از درک حقیقت وامانده اند: «کلا بل ران على قلوبهم ما کانوا یکسبون»؛ (مطففین، آیه 14) کلمه «ران» در آیه مذکور به معناى زنگار است.

زنگ یا زنگار در امور مادى همان چیزى است که روى فلزات و اشیاى قیمتى مى نشیند، همان لایه قرمز رنگى که بر اثر رطوبت هوا روى آهم و مانند آن ظاهر مى شود و معمولاً نشانه پوسیدن و از بین رفتن شفافیت و درخشندگى آن و در نهایت ضایع شدن و از بین رفتن آن است. (تفسیر نمونه، ذیل آیه 14 مطففین.) آرى، بدترین اثر گناه، تاریک ساختن قلب و از میان بردن نور علم و حس تشخیص است. «گناهان از اعضا و جوارح سرازیر قلب مى شوند» (همان) مرحوم علامه طباطبایى رحمه الله در تفسیر المیزان (ذیل آین مطففین: 14)مى فرماید: از آیه شریفه سه نکته استفاده مى شود: 1. اعمال زشت، نقش و صورتى به نفس و روح انسان مى دهند؛ 2. این نقش و صورت خاص، مانع آن است که نفس آدمى حق و حقیقت را درک کند؛ 3. نفس آدمى به حسب طبع اولیه اش صفا و جلایى دارد که با داشتن آن، حق را آن طور که هست درک میکند.

قلب از دیدگاه قرآن جایگاه مهمى دارد قرآن کریم اولاً: قلب را مهم ترین مرکز شناخت در انسان معرفى مى کند. ثانیاً: بیمارى قلب را مهم ترین بیمارى به حساب مى آورد و از این بیمارى به تعابیر مختلف و عجیب یاد مى کند: قلب بیمار، قساوت قلب، انحراف قلب، زنگار قلب، کور شدن قلب، مهر شدن قلب، قفل شدن قلب و بالاخره از همه مهمتر مردن قلب. که جمعاً بیش از هفتاد و دو مورد آمده است.

در اهمیت گناه از دیدگاه اسلام همین بس که اسلام اولاً: کیفر و اثر آن را منحصر به دنیا نکرده است.(مائده، آیه 33)ثانیاً: از اندیشه و فکر گناه هم منع کرده است تا گناه را از سرچشمه خشک کند. على (ع) مى فرماید: کسى که در انجام گناه زیاد فکر کند، بالاخره به گناه کشیده مى شود (غررالحکم). ثالثاً: از گناه به عنوان درد و بیمارى یاد کرده است. (على (ع) براى دل ها بیمارى اى، دردناک تر از گناه نیست (بحار الانوار، ج 73، ص 342). رابعاً: از رفاقت و دوستى با گنهکار و شرکت در مجالس گناه به شدت نهى کرده است. على (ع): بر فرد مسلمان شایسته نیست که با گنهکار طرح رفاقت و دوستى بریزد. (وسائل الشیعه، ج 2، ص 269). خامساً: ترک گناه را بهترین عبادت برشمرده است. (على (ع): برترى عبادت، دورى گزیدن از گناه است.)

این ها بخش بسیار اندک از هشدارهایى است که اسلام براى دفع اثر زیانبار گناه به انسان ها داده است. براى این که به تأثیر گناه بر دل و قلب بیشتر پى ببریم، به عنوان نمونه به ذکر چند روایت اکتفا مى کنیم: رسول اکرم (ص) مى فرماید: وقتى انسان مؤمن گناهى را مرتکب مى شود، لکه سیاهى در قلبش پیدا مى شود که اگر دل از آن بکند و توبهکرده و از خداوند آمرزش طلبد دوباره قلبش شفاف مى شود و اگر گناه را ادامه دهد، سیاهى تمام قلبش را فرا مى گیرد. (تفسیر المیزان، ذیل آیه 14 مطففین) رسول گرامى اسلام(ص): وقتى حرام ها نادیده گرفته شود و کسى مرتکب آن ها شود، خداوند طورى بر دلش مهر مى زند که بعد از آن دیگر قدرت درک و فهم را نداشته باشد. (محمد هویدى، التفسیر المعین.) دیگرى بر قلب وارد شود به جایى مى رسد که تمام قلب را فرا گرفته و آن را وارونه مى کند. (تفسیر المیزان، ذیل آیه 14 مطففین) ظرف، وقتى وارونه شود هیچ چیز در آن قرار نمى گیرد، قلب هم در اثر گناه طورى وارونه مى شود که دیگر علم و حقیقت در آن جاى نمى گیرد.

خودارضایى هم که اسلام به شدت از آن نهى کرده است شاید از همین بابد باشد که اثر در قلب و دل آدمى مى گذارد و آثار روحى و روانى خودارضایى که در بخش (ب) بیان گردید، عمدتاً از همین بیمارى دل ناشى مى شود. در این جا چند روایت در مورد اثر معنوى گناه خودارضایى بیان مى کنیم به امید آن که تو اى جوان عزیز و برومند، اى که چشم امید پدر ومادر و جامعه به توست، اى آینده ساز خود و جامعه اسلامى و بالاخره تو اى مبتلا به این گنه خانمان سوز و هلاکت بار به خود آیى و تا دیر نشده خود را از این مهلکه و باتلاق نجات دهى، بدان که مى توانى، حتماً مى توانى!

1. امام صادق(ع): روز قیامت خداوند با شخص خودارضا گفت و گو نمى کند و از چشم خدا مى افتد. (میزان الحکمة، ح 18749) 2. رسول خدا(ص): لعنت خدا و ملائکه خداوند و تمام بشر بر شخص خودارضا. (همان، ح 18748) 3. رسول خدا(ص): کسى که خودارضایى مى کند، ملعون است. (همان، ح 18751) 4. امام صادق(ع): خودارضایى گناه بزرگى است که خداوند در قرآن از آن نهى فرموده است. (همان، ح 18750) 5. امام صادق(ع): براى کسى که خودارضایى کند در قیامت عذاب دردناکى در نظر گرفته شده است. (همان، ح 18749) در پایان توجه شما را به تحقیقى که حاصل بررسى 400 نامه رسیده از نوجوانان کشور به برنامه آینده سازان صداى جمهورى اسلامى در دى ماه 1367 است جلب مى کنیم.

عوارض خود ارضایی

پی نوشت ها: [1]مؤمنون (23) آیة 7. [2]مستدرک، کتاب النکاح، ص 570. [3]سید عبدالحسین دستغیب، گناهان کبیره، ص 332. [4]وسایل الشیعه، ج 14، ص 268. [5]بحارالانوار، ج 77، ص 168.